Toelichting op de balans

Toelichting op de balans

Vaste activa

Immateriële vaste activa

De post immateriële vaste activa wordt onderscheiden in (x €1.000):

2015

2014

Kosten onderzoek en ontwikkeling

59

59

Kosten sluiten geldleningen

146

154

Totaal

205

213

Het onderstaand overzicht geeft het verloop weer van de immateriële vaste activa gedurende het jaar 2015 (x €1.000):

Boekwaarde
31-12-2014

Investeringen

Desinvesteringen

Afschrijvingen

Bijdragen van derden

Afwaarderingen

Boekwaarde
31-12-2015

Kosten onderzoek en ontwikkeling

59

0

0

0

0

0

59

Kosten sluiten geldleningen

154

0

0

8

0

0

146

Totaal

213

0

0

8

0

0

205

Materiële vaste activa

De materiële vaste activa bestaan uit de volgende onderdelen (x €1.000):

Boekwaarde 31-12-2015

Boekwaarde 31-12-2014

In erfpacht uitgegeven gronden

4.312

4.335

Overige investeringen met economisch nut

181.011

158.148

Investeringen met economisch nut, waarvoor ter bestrijding van kosten een heffing kan worden geheven

32.641

32.891

Investeringen in de openbare ruimte met maatschappelijk nut

23.875

23.585

Totaal

241.839

218.959

Het onderstaande overzicht geeft het verloop weer van de in erfpacht uitgegeven gronden (x €1.000):

Boekwaarde
31-12-2014

Investeringen

Des
investeringen

Afschrijvingen

Bijdragen van derden

Afwaarderingen

Boekwaarde
31-12-2015

Gronden uitgegeven in erfpacht

4.335

0

23

0

0

0

4.312

Totaal

4.335

0

23

0

0

0

4.312

De overige investeringen met economisch nut kunnen als volgt worden onderverdeeld (x €1.000):

2015

2014

Gronden en terreinen

11.840

12.983

Woonruimten

1.579

8.388

Bedrijfsgebouwen

141.028

111.608

Grond-, weg- en waterbouwkundige werken

3.801

3.746

Vervoermiddelen

9

10

Machines, apparaten en installaties

10.129

10.573

Overige materiële vaste activa

12.722

10.997

Subtotaal

181.108

158.305

Verliesvoorziening bedrijfsgebouw

-39

-33

Verliesvoorziening gronden en terreinen

-58

-124

Totaal

181.011

158.148

Het onderstaande overzicht geeft het verloop van de boekwaarde van de overige investeringen met economisch nut weer (x €1.000):

Boekwaarde
31-12-2014

Investeringen

Des
investeringen

Afschrijvingen

Bijdragen van derden

Boekwaarde
31-12-2015

Verlies-voorziening

Netto Boekwaarde
31-12-2015

Gronden en terreinen

12.983

-796

51

296

0

11.840

58

11.782

Woonruimten

8.388

0

6.742

67

0

1.579

0

1.579

Bedrijfsgebouwen

111.608

35.188

131

5.536

101

141.028

39

140.989

Grond-, weg- en waterbouwkundige werken

3.746

337

15

267

0

3.801

0

3.801

Vervoermiddelen

10

0

0

1

0

9

0

9

Machines, apparaten en installaties

10.573

1.515

0

1.896

63

10.129

0

10.129

Overige materiële vaste activa

10.997

3.482

1

1.756

0

12.722

0

12.722

Totaal

158.305

39.726

6.940

9.819

164

181.108

97

181.011

  • Investeringsbedrag 2015 betreft voor €33,8 miljoen het nieuwe stadhuis. Overige grote investeringen zijn fietsenstalling Stationsplein (€2,0 miljoen) en automatisering en telefonie (ca €2,4 miljoen)
  • Het negatieve bedrag onder investering gronden en terreinen betreffen: overboeking van de investering terrein IJsselstreek naar de grondexploitatie Geertruiden (-€346.000) en overboekingen investering Schoolstraat 15 (- €172.000) en investering Meesterpad 3 (-€278.000) naar bedrijfsgebouwen
  • De desinvestering betreft voor €6.742.000 de inbreng van woonruimte investering Sluisstraat Zuid in de gebiedsexploitatie Sluiskwartier
  • Onder bijdragen van derden zijn de bijdragen van derden opgenomen die direct gerelateerd zijn aan de investering.

De investeringen met economisch nut waarvan ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven kent het volgende verloop in 2015 (x €1.000):

Boekwaarde
31-12-2014

Investeringen

Desinvesteringen

Afschrijvingen

Bijdragen van derden

Boekwaarde
31-12-2015

Investering met economisch nut waarvoor ter bestrijding van de kosten een heffing kan worden geheven

32.891

633

0

883

0

32.641

Totaal

32.891

633

0

883

0

32.641

De boekwaarde van de investeringen in de openbare ruimte met uitsluitend maatschappelijk nut had het volgende verloop (x €1.000):

Boekwaarde
31-12-2014

Investeringen

Desinvesteringen

Afschrijvingen

Bijdragen van derden

Boekwaarde
31-12-2015

Gronden en terreinen

36

-4

0

1

0

31

Grond-, weg- en waterbouwkundige werken

23.500

3.450

0

2.153

1.220

23.577

Machines, apparaten en installaties

49

0

0

12

0

37

Overige materiële vaste activa

230

0

0

0

230

Totaal

23.585

3.676

0

2.166

1.220

23.875

Voor een nadere specificatie wordt verwezen naar de als bijlage opgenomen overzicht bijlage 12 toelichting op uitgaven en inkomsten lopende investeringen.

Financiële vaste activa:

Onderstaand overzicht geeft het verloop van de financiële vaste activa gedurende het jaar 2015 weer (x €1.000):

Boekwaarde
31-12-2014

Investeringen

Desinvesteringen

Afschrijvingen/
Aflossingen

Boekwaarde
31-12-2015

Kapitaalverstrekkingen aan:

- Deelnemingen

6.776

7.184

0

1

13.959

Leningen aan:

- Woningbouwcoöperaties

0

0

0

0

0

- Deelnemingen

26.885

11.660

0

11.809

26.736

Overige langlopende leningen u/g

6.615

3.970

0

1.525

9.060

Overige uitzettingen > 1 jaar

46

0

0

0

46

Bijdragen aan activa van derden

8.988

351

7.183

379

1.777

Totaal

49.310

23.165

7.183

13.714

51.578

  • De investeringsbijdrage filmtheater Viking (€7,2 miljoen) is omgezet van bijdragen aan activa in eigendom derden naar kapitaalverstrekkingen
  • Toevoeging deelnemingen betreft NV Maatschappelijk Vastgoed (€7,9 miljoen), Sportbedrijf (€3,4 miljoen) en brandscheidingen NV DOS (€0,35 miljoen)
  • Langlopende leningen zijn verstrekt aan GA Eagles (€3,4 miljoen) en woningabonnement WDW Escohold (€0,4 miljoen)
  • Voor de trekkenwand schouwburg is €0,35 miljoen bijdrage aan activa opgenomen.

Vlottende activa

Voorraden

De samenstelling hiervan is als volgt (x €1.000):

Boekwaarde 31-12-2015

Boekwaarde 31-12-2014

Onderhanden werk, voorraden gronden in exploitatie

126.129

123.667

Grond en hulpstoffen; niet in exploitatie genomen gronden en overig

12.610

13.247

Gereed product en handelsgoederen; nog te verkopen grond en overige voorraden grond

12.603

15.096

Totaal

151.342

152.010

Afgedekt door voorzieningen verwacht verlies:

Onderhanden werk; voorraden gronden in exploitatie

40.455

38.871

Grond en hulpstoffen; niet in exploitatie genomen gronden en overig

6.835

4.943

Gereed product en handelsgoederen; nog te verkopen grond en overige voorraden grond

162

155

Totaal verliesvoorzieningen

47.452

43.969

Totaal

103.890

108.041

De mutaties over 2015 zijn als volgt weer te geven (x €1.000):

Grond in exploitatie

Grond nog niet in exploitatie

Voorraad eigen verklaring CBR

Nog te verkopen gronden

Boekwaarde 31-12-2014

84.796

8.304

6

14.935

Rentetoevoeging op voorzieningen

-1.944

-247

0

-7

Mutatie verliesvoorziening 2014

360

-1.645

0

0

Saldo mutaties (Vermeerderingen/verminderingen)

2.462

-637

5

-2.498

Boekwaarde 31-12-2015

85.674

5.775

11

12.430

Overzicht gronden niet in exploitatie genomen (x €1.000):

Geïnvesteerd vermogen per 01-01-2015

Geïnvesteerd vermogen
per 31-12-2015

Bergweide Demping Dode Havenarm

550

594

Bergweide 5.2

1.548

1.644

Havenkwartier Mr de Boerlaan

1.494

1.280

Terrein Zutphenseweg 51006 (vm Es)

184

217

Park Zandweerd

3.872

798

Geertruiden

-802

0

Braamhaar

1.724

1.442

Centrumplan Bathmen

-266

-200

Totaal

8.304

5.775

De belangrijkste mutaties bij de niet in exploitatie genomen gronden vonden plaats bij:

  • Afwaardering (-€2,1 miljoen) en treffen verliesvoorziening (-€1,2 miljoen) Park Zandweerd
  • Treffen verliesvoorziening Bramhaar (-€0,4 miljoen).

Overzicht gronden in exploitatie genomen (x €1.000):

Geïnvesteerd vermogen per 01-01-2015

Geïnvesteerd vermogen
per 31-12-2015

Woningbouwlocaties:

Geertruiden

0

-894

Gooikerspark

2.110

-7

Vijfhoek algemeen

109.941

984

Planstructurele voorzieningen

8.059

0

Op den Haer

-17.612

0

Steinvoorde woningen

-8.455

0

Steinvoorde in Het Jeurlink

-15.551

0

Steinvoorde voorzieningencentrum

-1.569

0

Het Fetlaer

-23.453

0

Graveland

-15.807

0

Spijkvoorderenk

8.842

7.771

Steenbrugge totaal

8.344

9.208

Spikvoorde

-37.753

-977

Eikendal fase 1

13.477

13.939

Woningbouw Okkenbroek

31

-1

Woningbouw Okkenbroek 2

-31

1

De Wijtenhorst

6.220

3.259

Bedrijvenlocaties:

Bergweide algemeen

-12.971

-13.590

Bergweide vuilstort Westfalenstr.

9.099

9.576

Havenkwartier Havenplein

-136

-133

Havenkwartier Zelf en samenbouw

3.498

3.446

Havenkwartier doorontwikkeling broedplaats

1.492

1.488

Havenkwartier stoer wonen

401

454

Havenkwartier silogebied

1.678

1.897

Bedrijvenpark A1

39.302

39.767

Hanzeweg

0

-57

Bedrijventerrein Lettele

376

417

Randgebieden AS Rondom de Scheg

2.073

2.270

Randgebied AS BC Driehoek Blauwenoord

206

17

Bedrijventerrein Bathmen

305

337

Sluiskwartier

0

3.642

Herontwikkellocaties:

WC Keizerslanden

2.680

2.860

Totaal in exploitatie genomen

84.796

85.674

Inclusief gevormde verliesvoorzieningen voor een bedrag van €40,5 miljoen.

De belangrijkste mutaties (exclusief verliesvoorziening) bij de in exploitatie genomen projecten vonden plaats bij:

  • Bedrijvenpark A1 €1,1 miljoen: bodemonderzoek, aanleg wegen, verwerving, plankosten, rente en grondverkopen
  • Wijtenhorst -€2,8 miljoen: bouw- en woonrijp maken, planontwikkelingskosten, rentekosten en grondverkopen
  • Vijfhoek -€0,9 miljoen: afsluiting grondexploitatie resterende gebieden
  • Spijkvoorderenk -€0,8 miljoen: bouw- en woonrijp maken, plankosten , rente en  verkopen woningbouw
  • Rondom de Scheg €0,4 miljoen: voor met name rentekosten
  • Steenbrugge €0,6 miljoen: planontwikkeling en rentekosten
  • Winkelcentrum Keizerslanden €0,3 miljoen: planontwikkeling en rentekosten
  • Eikendal -€0,5 miljoen: planontwikkeling en rentekosten en grondverkopen
  • Havenkwartier silogebied €0,2 miljoen: planontwikkeling, bijdragen aan derden en rentekosten
  • Bergweide Westfalenstraat €0,4 miljoen: rente
  • Sluiskwartier €5,0 miljoen: inbreng verwervingskosten, planontwikkeling en een subsidiebijdrage
  • De projecten Sluiskwartier en Geertruiden zijn in de jaarrekening 2014 nog opgenomen onder Niet in exploitatie genomen gronden. In 2015 in exploitatie genomen.

Overzicht gereed product en handelsgoederen (x €1.000):

Geïnvesteerd vermogen
per 01-01-2015

Geïnvesteerd vermogen
per 31-12-2014

Te verkopen panden en gronden

47.935

12.430

Overige voorraden

6

11

Totaal

14.941

12.441

De belangrijkste mutaties bij gereed product en handelsgoederen vonden plaats bij:

  • Mutaties door verkopen (Deventer Noord-oost en Knoopkegel), rentebijschrijving en afwaardering op de nog te verkopen gronden -€2,5 miljoen.

Voor een nadere toelichting op de grondexploitatie wordt verwezen naar de toelichting op het programma 6 en de paragraaf Grondbeleid in het Jaarverslag 2015.

Het verloop van de verliesvoorziening voor het jaar 2015 wordt in onderstaand overzicht weergegeven (x €1.000):

Stand voorziening
31-12-2014

Rente op
voorziening

Mutaties
voorzieningen

Stand voorziening
31-12-2015

Havenkwartier Mr de Boerlaan

4.170

208

97

4.475

Terrein Zutphenseweg 51006 (vm Es)

397

20

-54

363

Park Zandweerd

0

0

1.236

1.236

Braamhaar

0

0

378

378

Centrumplan Bathmen

376

19

-12

383

Bedrijvenpark A1

21.701

1.085

-465

22.321

Bedrijventerrein Lettele

335

17

-13

339

Randgebieden AS Rondom de Scheg

5.255

263

-2

5.516

Sluiskwartier

0

0

1.367

1.367

WC Keizerslanden

2.236

112

7

2.355

Eikendal fase 1

2.271

114

-1.040

1.345

De Wijtenhorst

2.682

134

26

2.842

Spijkvoorderenk

1.370

68

170

1.608

Steenbrugge

3.021

151

-410

2.762

Te verkopen panden en gronden

155

7

0

162

Totaal

43.969

2.198

1.285

47.452

Uitzettingen korter dan één jaar

De in de balans opgenomen uitzettingen met een looptijd van één jaar of minder zijn als volgt gespecificeerd (x €1.000):

Boekwaarde
31-12-2015

Voorziening
oninbaarheid

Balanswaarde
31-12-2015

Balanswaarde
31-12-2014

Vorderingen op openbare lichamen

7.650

0

7.650

5.988

Verstrekte kasgeldleningen

0

0

0

0

RC verhoudingen met niet fin. instell.

0

0

0

0

Overige vorderingen

16.898

4.036

12.862

13.191

Overige uitzettingen

0

0

0

1.000

Totaal

24.548

4.036

20.512

20.179

Drempelbedrag Schatkistbankieren (SKB)

De drempelbragen per kwartaal zijn als volgt (x €1.000):

1e kwartaal
2015

2e kwartaal
2015

3e kwartaal
2015

4e kwartaal
2015

Op dagbasis buiten 's Rijks schatkist gehouden middelen

0

0

0

0

Drempelbedrag

2.895

2.895

2.895

2.895

Ruimten binnen limiet (+), overschrijding (-)

2.895

2.895

2.895

2.895

Liquide middelen

De samenstelling hiervan is als volgt (x €1.000):

2015

2014

Kassaldi

1

7

Banksaldi

1.033

3.679

Totaal

1.034

3.686

Overlopende activa

De post overlopende activa bestaat uit (x €1.000):

2015

2014

Vooruitbetaalde bedragen die ten laste komen van volgende begrotingsjaren

809

1.905

De van de Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen die ontstaan door voorfinanciering op uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel

7.047

5.482

Overige nog te ontvangen bedragen

29.357

21.297

Totaal

37.213

26.684

Het verloop op nog te ontvangen voorschotbedragen op uitkeringen is als volgt (x €1.000):

Saldo
31-12-2014

Ontvangen
bijdragen

Bestede
bedragen

Saldo
31-12-2015

Nog te ontvangen voorschot bedragen op uitkeringen

5.482

2.277

712

7.047

Zie voor specificatie het als bijlage 11 opgenomen overzicht overlopende activa.


Vaste passiva

Eigen vermogen

Het verloop van de boekwaarde (algemene- en bestemmingsreserves) is als volgt (x €1.000):

2015

2014

Algemene reserves

15.375

15.388

Bestemmingsreserves

57.077

65.374

Gerealiseerde resultaat

2.337

4.730

Totaal

74.789

85.492

Het verloop van de boekwaarde (algemene- en bestemmingsreserves) is als volgt (x €1.000):

Algemene reserves

Bestemmingsreserves

Totaal

Stand 31-12-2014

15.388

65.374

80.762

Resultaatbestemming

2.423

2.307

4.730

Vermeerderingen

17.857

35.823

53.680

Verminderingen

20.293

46.427

66.720

Boekwaarde per 31-12-2015

15.375

57.077

72.452

Resultaat rekening 2015

Het resultaat 2015 na bestemming via reserves bedraagt €2.337.000. Door dit resultaat aan te passen met de over te hevelen budgetten ontstaat een voordelig nettoresultaat van €659.034. In het Jaarverslag 2015 wordt in het hoofdstuk Financieel verslag een samenvattend overzicht en analyse weergegeven van het rekening resultaat 2015.

Voorzieningen

Het verloop van de voorzieningen is als volgt (x €1.000):

Boekwaarde
31-12-2015

Toevoeging

Vrijval

Aanwending

Boekwaarde
31-12-2015

Voorzieningen voor verplichtingen, verliezen en risico’s

7.291

1.336

355

651

7.621

Door derden beklemde middelen

2.185

103

0

136

2.152

Totaal

9.476

1.439

355

787

9.773

Belangrijkste toevoeging aan voorzieningen is de verhoging van de voorziening wethouderspensioenen(€1,1 miljoen).

Voor een toelichting op aard en reden van mutaties in de voorzieningen: zie bijlage 9 Staat van voorzieningen en bijlage 10 Toelichting op voorzieningen.

Vaste schulden met een rentetypische looptijd van één jaar of langer

De bedragen zijn als volgt samengesteld (x € 1.000):

2015

2014

Onderhandse leningen

- Binnenlandse banken en overige financiële instellingen

270.594

262.829

- Binnenlandse bedrijven

5.735

5.878

- Buitenlandse banken en instellingen

20.000

20.000

Door derden belegde gelden

650

688

Waarborgsommen

69

0

Totaal

297.048

289.395

Het verloop van de boekwaarde is als volgt: (x €1.000):

Saldo
31-12-2014

Vermeerderingen

Aflossingen

Boekwaarde
31-12-2015

Onderhandse leningen

288.707

50.000

42.378

296.329

Door derden belegde reserves

688

0

38

650

Waarborgsommen

0

69

0

69

Totaal

289.395

50.069

42.416

297.048

De totale rentelast voor het jaar 2015 met betrekking tot de vaste schulden met een looptijd langer dan één jaar bedraagt €9.422.866.


Vlottende passiva

Onder de vlottende passiva zijn opgenomen (x €1.000):

2015

2014

Schulden < 1 jaar

42.119

21.859

Overlopende passiva

32.542

22.850

Totaal

74.661

44.709

Kortlopende schulden

De in de balans opgenomen kortlopende schulden zijn als volgt gespecificeerd (x €1.000):

2015

2014

Kasgeldleningen aangegaan bij openbare lichamen als bedoeld in artikel 1, onderdeel a van de Wet financiering decentrale overheden

0

188

Rekening courant niet financiële Instellingen

20.000

0

Banksaldi

3.751

0

Overige schulden

18.368

21.671

Totaal

42.119

21.859

Overlopende passiva

De specificatie van de post overlopende passiva is als volgt (x €1.000):

2015

2014

De van de Europese en Nederlandse overheidslichamen ontvangen voorschotbedragen voor uitkeringen met een specifiek bestedingsdoel die dienen ter dekking van lasten van volgende begrotingsjaren

10.706

10.935

Overige vooruit ontvangen bedragen die ten bate van volgende begrotingsjaren komen

1.014

1.835

Verplichtingen die in het begrotingsjaar zijn opgebouwd en die in een volgend begrotingsjaar tot betaling komen met uitzondering van jaarlijks terugkerende arbeidskosten gerelateerde verplichtingen van vergelijkbaar volume

20.822

10.080

Totaal

32.542

22.850

Het verloop van vooruit ontvangen uitkeringen is als volgt (x €1.000):

Saldo
31-12-2015

Toevoeging

Aanwending

Saldo
31-12-2015

Vooruit ontvangen uitkeringen

10.935

8.873

9.102

10.706

Zie voor specificatie het als bijlage 11 opgenomen overzicht overlopende passiva.

Garantiestellingen

Buiten hetgene wat in de balans is opgenomen aan langlopende schulden, heeft de gemeente waarborgen verstrekt. Het bedrag is als volgt samengesteld. (x €1.000):

2015

2014

Gewaarborgde geldleningen

12.869

12.546

Gewaarborgde geldleningen voor het verkrijgen en verbeteren van eigen woningen particulieren

14.307

15.667

Garantiestellingen

1.234.798

1.705.000

Overige verleende garanties

772

451

Totaal

1.262.746

1.733.664

In 2015 is geen bedrag betaald uit hoofde van aanspraken op de verleende borg- en garantstellingen, met uitzondering van NHG.

Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen

Langlopende huurcontracten, leasecontacten en licentieovereenkomsten

Het BBV (art. 53 – BBV) vereist dat belangrijke, niet in de balans opgenomen, financiële verplichtingen in de toelichting op de balans worden vermeld. Hierbij moet worden gedacht aan langlopende huurcontracten, leasecontracten en licentieovereenkomsten.

Gemeente Deventer heeft meerjarige huurcontracten voor diverse gebouwen voor huisvesting van het gemeentelijk apparaat en culturele- en welzijnsgebouwen afgesloten. Daarnaast zijn er meerjarige leasecontracten afgesloten voor roerende goederen (bedrijfsauto’s en ICT apparatuur) en inhuur van arbeidskrachten.

Samenvatting – niet uit de balans blijkende verplichtingen (x €1.000):

Soort verplichting

Totaalbedrag
volledige contractperiode

Gerealiseerd t/m 2014

Gerealiseerd bedrag in 2015

Raming bedrag restant verplichting (nog niet gerealiseerd)

Huurovereenkomsten huisvesting gemeentelijk apparaat

20.809

13.515

2.549

4.745

Huurovereenkomsten cultureel-, onderwijs-, welzijn en sportgebouwen*

3.269

1.658

226

1.385

Lease overeenkomsten bedrijfswagens

318

171

95

52

Lease overeenkomsten ICT apparatuur

3.600

1.239

734

1.627

Huurovereenkomsten parkeergarages

15.545

11.636

562

3.346

Overige overeenkomsten

72.113

40.391

7.995

23.727

Totaal

115.654

68.610

12.161

34.883

Niet uit de balans blijkende bezittingen

Er zijn geen 'niet uit de balans blijkende bezittingen'.

Gebeurtenissen na balansdatum
Er zijn geen gebeurtenissen na balansdatum.